Ο Βλαντίμιρ Πούτιν είναι ανοιχτός να συζητήσει μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στην Ουκρανία με τον Ντόναλντ Τραμπ, αλλά αποκλείει σημαντικές εδαφικές παραχωρήσεις και επιμένει το Κίεβο να εγκαταλείψει τις φιλοδοξίες του να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, δήλωσαν στο Reuters πέντε πηγές με γνώση των σκέψεων του Κρεμλίνου.
Ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Τραμπ, ο οποίος έχει ορκιστεί να τερματίσει γρήγορα τη σύγκρουση, επιστρέφει στον Λευκό Οίκο σε μια περίοδο που η Ρωσία εμφανίζεται ενισχυμένη. Η Μόσχα ελέγχει ένα κομμάτι της Ουκρανίας περίπου στο μέγεθος της αμερικανικής πολιτείας της Βιρτζίνια και προελαύνει με τον ταχύτερο ρυθμό από τις πρώτες ημέρες της εισβολής του 2022.
Τι τίθεται επί τάπητος
Στις πρώτες λεπτομερείς αναφορές για το τι θα δεχόταν ο πρόεδρος Πούτιν σε οποιαδήποτε συμφωνία με μεσολάβηση Τραμπ, οι πέντε νυν και πρώην Ρώσοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι το Κρεμλίνο θα μπορούσε σε γενικές γραμμές να συμφωνήσει στο πάγωμα της σύγκρουσης κατά μήκος των γραμμών του μετώπου.
Μπορεί να υπάρχει περιθώριο διαπραγμάτευσης σχετικά με τον ακριβή διαχωρισμό των τεσσάρων ανατολικών περιοχών του Ντονέτσκ, του Λουχάνσκ, της Ζαπορίζια και της Χερσώνας, σύμφωνα με τρεις πηγές ανθρώπους που επικλάστηκαν ανωνυμία.
Ενώ η Μόσχα ισχυρίζεται ότι οι τέσσερις περιοχές αποτελούν εξ ολοκλήρου τμήμα της Ρωσίας, το οποίο υπερασπίζεται από την πυρηνική ομπρέλα της χώρας, οι δυνάμεις της στο έδαφος ελέγχουν το 70-80% της επικράτειας, ενώ περίπου 26.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα εξακολουθούν να κατέχουν τα ουκρανικά στρατεύματα, σύμφωνα με στοιχεία ανοικτής πηγής στη γραμμή του μετώπου. Η Ρωσία μπορεί επίσης να είναι ανοιχτή στο να αποσυρθεί από τα σχετικά μικρά κομμάτια εδάφους που κατέχει στις περιοχές του Χάρκοβο και του Μυκολαίβ, στα βόρεια και νότια της Ουκρανίας, είπαν δύο από τους αξιωματούχους.
Ο Πούτιν δήλωσε αυτόν τον μήνα ότι οποιαδήποτε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός θα πρέπει να αντικατοπτρίζει τις “πραγματικότητες” επί του πεδίου, αλλά ότι φοβάται μια βραχύβια εκεχειρία που θα επιτρέψει μόνο στη Δύση να επανεξοπλίσει την Ουκρανία. “Εάν δεν υπάρχει ουδετερότητα, είναι δύσκολο να φανταστούμε την ύπαρξη οποιωνδήποτε σχέσεων καλής γειτονίας μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας“, δήλωσε ο Πούτιν στην ομάδα συζήτησης Valdai στις 7 Νοεμβρίου. “Γιατί; Επειδή αυτό θα σήμαινε ότι η Ουκρανία θα χρησιμοποιείται συνεχώς ως εργαλείο σε λάθος χέρια και εις βάρος των συμφερόντων της Ρωσικής Ομοσπονδίας“.
Δύο από τις πηγές δήλωσαν ότι η απόφαση του απερχόμενου προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν να επιτρέψει στην Ουκρανία να εκτοξεύσει αμερικανικούς πυραύλους ATACMS βαθιά μέσα στη Ρωσία θα μπορούσε να περιπλέξει και να καθυστερήσει οποιαδήποτε διευθέτηση – και να σκληρύνει τις απαιτήσεις της Μόσχας, καθώς οι σκληροπυρηνικοί πιέζουν για ένα μεγαλύτερο κομμάτι της Ουκρανίας.
Την Τρίτη, το Κίεβο χρησιμοποίησε τους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς για να πλήξει ρωσικό έδαφος για πρώτη φορά, σύμφωνα με τη Μόσχα, η οποία κατήγγειλε την κίνηση αυτή ως σημαντική κλιμάκωση. Εάν δεν συμφωνηθεί κατάπαυση του πυρός, είπαν οι δύο πηγές, τότε η Ρωσία θα συνεχίσει να πολεμά. “Ο Πούτιν έχει ήδη πει ότι το πάγωμα της σύγκρουσης δεν θα λειτουργήσει με κανέναν τρόπο”, δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ στο Reuters λίγες ώρες πριν οι Ρώσοι αναφέρουν τα πλήγματα ATACMS. “Και η έγκριση των πυραύλων είναι μια πολύ επικίνδυνη κλιμάκωση εκ μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών.”
Το ουκρανικό υπουργείο Εξωτερικών δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό για τις πληροφορίες του Reuters.
Ο διευθυντής επικοινωνίας του Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε στο Reuters σχετικά με τον επερχόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ: “Είναι το μόνο πρόσωπο που μπορεί να φέρει και τις δύο πλευρές κοντά προκειμένου να διαπραγματευτούν την ειρήνη και να εργαστούν για τον τερματισμό του πολέμου και τον τερματισμό των δολοφονιών.” Ο Τραμπ, συγγραφέας του βιβλίου “Trump: the Art of the Deal” του 1987, έχει πει ότι θα μιλήσει απευθείας στον Πούτιν στις προσπάθειές του να σφυρηλατήσει μια ειρηνευτική συμφωνία, αν και δεν έχει δώσει λεπτομέρειες για το πώς θα μπορούσε να συμφιλιώσει τις αντιμαχόμενες πλευρές, οι οποίες και οι δύο δεν δείχνουν σημάδια υποχώρησης.
Ζελένσκι: Να εκδιωχθεί και ο τελευταίος Ρώσος στρατιώτης από το έδαφός μας
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι η χώρα του δεν θα ησυχάσει μέχρις ότου εκδιωχθεί και ο τελευταίος Ρώσος στρατιώτης από το έδαφός της -με βάση τα σύνορα που απέκτησε μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991- αν και κορυφαίοι Αμερικανοί στρατηγοί έχουν πει δημοσίως ότι αυτός είναι ένας πολύ φιλόδοξος στόχος. Στις 14 Ιουνίου, ο Πούτιν έθεσε τους εναρκτήριους όρους του για τον άμεσο τερματισμό του πολέμου: Η Ουκρανία πρέπει να εγκαταλείψει τις φιλοδοξίες της για το ΝΑΤΟ και να αποσύρει όλα τα στρατεύματά της από το σύνολο της επικράτειας τεσσάρων ουκρανικών περιοχών που διεκδικεί και ελέγχει ως επί το πλείστον η Ρωσία.
Εγγυήσεις ασφαλείας για το Κίεβο
Ενώ η Ρωσία δεν θα ανεχθεί την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ ή την παρουσία στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στο ουκρανικό έδαφος, είναι ανοιχτή στη συζήτηση εγγυήσεων ασφαλείας για το Κίεβο, σύμφωνα με τους πέντε νυν και πρώην αξιωματούχους. Άλλες ουκρανικές παραχωρήσεις για τις οποίες θα μπορούσε να πιέσει το Κρεμλίνο περιλαμβάνουν το Κίεβο να συμφωνήσει στον περιορισμό του μεγέθους των ενόπλων δυνάμεών του και να δεσμευτεί να μην περιορίσει τη χρήση της ρωσικής γλώσσας, ανέφεραν.
Ο Dimitri Simes, ο οποίος μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες από τη Σοβιετική Ένωση το 1973 και είναι ένας από τους καλύτερα δικτυωμένους εμπειρογνώμονες της Ρωσίας για την Αμερική, δήλωσε ότι μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός θα μπορούσε να συναφθεί σχετικά γρήγορα για να τερματιστεί ο πόλεμος, ο οποίος έχει σκοτώσει εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες και έχει εκτοπίσει εκατομμύρια αμάχους. Αλλά μια ευρύτερη, διαρκής συμφωνία που θα αντιμετώπιζε τόσο τις ανησυχίες της Ουκρανίας όσο και της Ρωσίας για την ασφάλεια θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να σφυρηλατηθεί, πρόσθεσε. “Μια μεγάλη συμφωνία, κατά την άποψή μου, θα ήταν πολύ δύσκολο να επιτευχθεί, καθώς οι θέσεις των δύο πλευρών απέχουν πολύ”.
Η Ρωσία προελαύνει
Η Ρωσία ελέγχει το 18% της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης ολόκληρης της Κριμαίας, της χερσονήσου που προσάρτησε από την Ουκρανία το 2014, το 80% του Ντονμπάς – τις περιοχές Ντονέτσκ και Λουχάνσκ – και περισσότερο από το 70% των περιοχών Ζαπορίζια και Χερσώνα. Κατέχει επίσης κάτι λιγότερο από το 3% της περιοχής του Χάρκοβο και ένα κομμάτι του Μίκολαϊβ. Συνολικά, η Ρωσία κατέχει πάνω από 110.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα ουκρανικού εδάφους. Η Ουκρανία κατέχει περίπου 650 τετραγωνικά χιλιόμετρα της ρωσικής περιοχής του Κουρσκ.
Στο εσωτερικό της χώρας, ο Πούτιν θα μπορούσε να «πουλήσει» μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που θα έβλεπε τη Ρωσία να διατηρεί το μεγαλύτερο μέρος του εδάφους του Ντονέτσκ, του Λουχάνσκ, της Ζαπορίζια και της Χερσώνας ως μια νίκη που εξασφάλιζε την υπεράσπιση των ρωσόφωνων στην ανατολική Ουκρανία και διασφάλιζε τη χερσαία γέφυρα προς την Κριμαία, σύμφωνα με μία από τις πηγές. Το μέλλον της ίδιας της Κριμαίας δεν είναι προς συζήτηση, είπαν όλοι οι Ρώσοι αξιωματούχοι.
Ένας από τους αξιωματούχους, που λειτουργεί σε ανώτατο επίπεδο του Κρεμλίνου, δήλωσε ότι η Δύση θα πρέπει να αποδεχτεί τη “σκληρή αλήθεια” ότι όλη η υποστήριξη που παρείχε στην Ουκρανία δεν θα μπορούσε να εμποδίσει τη Ρωσία να κερδίσει τον πόλεμο.
Ο Πούτιν, πρώην αντισυνταγματάρχης της KGB που είδε τη Σοβιετική Ένωση να καταρρέει ενώ υπηρετούσε στη Δρέσδη, πήρε ο ίδιος την απόφαση να εισβάλει στην Ουκρανία με μόνο λίγες συμβουλές από μια μικρή ομάδα έμπιστων συμβούλων, δήλωσαν στο Reuters 10 ρωσικές πηγές. Ομοίως θα έχει τον αποφασιστικό λόγο για οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός, σύμφωνα με τις πηγές του Reuters.
Ο επικεφαλής του Κρεμλίνου παρουσιάζει αυτό που αποκαλεί “ειδική στρατιωτική επιχείρηση” στην Ουκρανία ως μια στιγμή καμπής, όταν η Μόσχα στάθηκε επιτέλους απέναντι σε αυτό που θεωρεί αλαζονεία της Δύσης, η οποία και αναμίχθηκε στην πολιτική αυτού που η Μόσχα θεωρεί δική της αυλή, συμπεριλαμβανομένης της Γεωργίας και της Ουκρανίας. Το Κίεβο και η Δύση λένε ότι η εισβολή ήταν μια προσπάθεια αρπαγής κυρίαρχου ουκρανικού εδάφους.
Όταν ρωτήθηκαν πώς θα μπορούσε να μοιάζει μια πιθανή κατάπαυση του πυρός, δύο από τις ρωσικές πηγές αναφέρθηκαν σε ένα σχέδιο συμφωνίας που σχεδόν εγκρίθηκε τον Απρίλιο του 2022 μετά από συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη και στο οποίο ο Πούτιν έχει αναφερθεί δημοσίως ως πιθανή βάση για μια συμφωνία. Σύμφωνα με αυτό το σχέδιο, αντίγραφο του οποίου έχει δει το Reuters, η Ουκρανία θα πρέπει να συμφωνήσει σε μόνιμη ουδετερότητα με αντάλλαγμα διεθνείς εγγυήσεις ασφαλείας από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ: Βρετανία, Κίνα, Γαλλία, Ρωσία και Ηνωμένες Πολιτείες. Ένας από τους Ρώσους αξιωματούχους δήλωσε ότι δεν θα υπάρξει συμφωνία αν η Ουκρανία δεν λάβει εγγυήσεις ασφαλείας, προσθέτοντας: “Το ερώτημα είναι πώς θα αποφευχθεί μια συμφωνία που θα εγκλωβίσει τη Δύση σε μια πιθανή άμεση αντιπαράθεση με τη Ρωσία μια μέρα”.