Ο Καύκασος δεν είναι ούτε Λιβύη ούτε Συρία
Του Κυριάκου Δημάγγελου
Το Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι και επίσημα πλέον το πέμπτο πολεμικό μέτωπο που έχει ανοίξει ο Τούρκος Πρόεδρος. Μετά την Συρία, το Ιράκ, την Κύπρο, και την Λιβύη, ο Ρετζεπ Ταγίπ Ερντογάν ενεπλάκη στρατιωτικά και στον Νότιο Καύκασο παρακινώντας, υποστηρίζοντας και εξοπλίζοντας τον στρατό των Αζέρων απέναντι στις δυνάμεις της Αρμενίας.
Μονάχα που η περιοχή του Καυκάσου δεν είναι ούτε Λιβύη ούτε φυσικά Συρία. Για την Ρωσία, η ευρύτερη περιοχή στα νότια σύνορα της θεωρείται ζωτικός της χώρος. Για αυτόν τον λόγο εξάλλου η Μόσχα εισέβαλλε στην Γεωργία το 2008 διαλύοντας τον στρατό του Μιχαήλ Σαακασβίλι, το 2015 διέλυσε την ουκρανική εξέγερση, ενώ ακόμα και σήμερα εξοπλίζει τις δυνάμεις της περιοχής ισομερώς για να διατηρεί την ισορροπία δυνάμεων.
«Ο Ερντογάν δοκιμάζει πραγματικά την υπομονή του Πούτιν. Τον εκνευρίζει ολοένα και περισσότερο», ανέφερε στον Bloomberg, ο σύμβουλος του Κρεμλίνου και πρόεδρος του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Οικονομίας και Διεθνών Σχέσεων της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, Αλεξάντερ Ντίνκιν, προιδεάζοντας μας για το τι μέλλει γενέσθαι τις επόμενες ημέρες.
Παρέμβαση της Τουρκίας ζητά το Αζερμπαϊτζάν
Ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ, δήλωσε σε συνέντευξη που παραχώρησε στην τουρκική δημόσια τηλεόραση τη Δευτέρα ότι η Τουρκία θα πρέπει να συμμετάσχει στην ειρηνευτική διαδικασία για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, αφού επιτευχθεί προηγουμένως μια κατάπαυση του πυρός. «Η Τουρκία πρέπει αναμφίβολα να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε προσεχή ειρηνευτική διαδικασία. Ασφαλώς θα ξεκινήσει μια ειρηνευτική διαδικασία. Οι συγκρούσεις δεν θα συνεχίζονται επ’ άπειρον, οπότε όσο γρηγορότερα τόσο το καλύτερο», είπε μιλώντας στο τουρκικό τηλεοπτικό κανάλι TRT Haber. Μάλιστα, στη συνέντευξη αυτή, ο Αλίεφ υποστήριξε ότι οι Αζερικές δυνάμεις έχουν ανακαταλάβει πολλές περιοχές του Ναγκόρνο-Καραμπάχ από τους Αρμενίους, προσθέτοντας ότι η Αρμενία προσπαθεί να σύρει τη Ρωσία στον πόλεμο, εξαπολύοντας επιθέσεις σε εδάφη του Αζερμπαϊτζάν.
Η τουρκική στρατηγική και η Ρωσία
Η Τουρκία στηρίζει επί μακρόν τους τουρκόφωνους Αζέρους στην κόντρα για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, αλλά ποτέ τόσο έντονα όσο τώρα. Μάλιστα ο Τούρκος ΥΠ.ΕΞ, Μεβλιούτ Τσαβούσογλου δήλωσε ότι η Άγκυρα θα προχωρήσει και σε άλλα βήματα, αν το ζητήσει το Αζερμπαϊτζάν. Η Ρωσία από την άλλη, γέρνει προς την Αρμενία, όπου διαθέτει και στρατιωτική βάση και με την οποία έχει υπογράψει συμφωνία ασφάλειας, αν και έχει πουλήσει οπλικά συστήματα και στους δύο αντιπάλους. Από τις 27 Σεπτεμβρίου, που ξεκίνησε ο νέος γύρος των συγκρούσεων για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, το Κρεμλίνο έδωσε στη δημοσιότητα τουλάχιστον δύο συνομιλίες του Πούτιν με τον Αρμένιο πρωθυπουργό Νικόλ Πασινιάν, αλλά καμία με τον Ερντογάν ή τον Αζέρο πρόεδρο Ιλχάμ Αλίεφ. Ανώτερος αξιωματούχος στην Άγκυρα υποστηρίζει ότι η Τουρκία είναι η μόνη νατοϊκή χώρα που ορθώνει ανάστημα στις ρωσικές πιέσεις στην περιοχή.
Οι ρωσικές προειδοποιήσεις…
Αργά το βράδυ της Δευτέρας και ενώ οι μάχες στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ συνεχίζονταν γέρνοντας την πλάστιγγα υπέρ των Αζέρων, ο Ρώσος Πρόεδρος έκανε την εμφάνιση του. Σε τηλεφωνική επαφή που είχε με τον πρωθυπουργό της Αρμενίας, Νικόλ Πασινιάν, ο Ρώσος πρόεδρος ζήτησε την άμεση κατάπαυση του πυρός και την επιστροφή στο τραπέζι του διαλόγου. «Ο Βλαντίμιρ Πούτιν επέμεινε για άλλη μια φορά ότι είναι αναγκαίο να σταματήσουν αμέσως οι στρατιωτικές επιχειρήσεις» ανέφερε το Κρεμλίνο σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων TAAS. Νωρίτερα, ο Ρώσος ΥΠ.ΕΞ από κοινού με τον Μάικ Πομπέο και τον Γάλλο ΥΠ.ΕΞ, Ζαν Ιβ Λεντριάν, καταδίκασαν την άνευ προηγουμένου και επικίνδυνη κλιμάκωση της βίας εντός και εκτός της ζώνης σύγκρουσης Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ζητώντας άμεση και άνευ όρων εκεχειρία.
Το πρόβλημα των Τζιχαντιστών
Στην περίπτωση που η Τουρκία επιχειρήσει να μεταφέρει μαζικά τζιχαντιστές στρατιώτες με σκοπό να μείνουν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, τότε η Ρωσία αργά ή γρήγορα θα παρέμβει… και θα παρέμβει δυναμικά. Η ρωσική αρχιτεκτονική ασφάλειας στην περιοχή του Καυκάσου, δεν θα είναι βιώσιμη αν διεισδύσει ο ισλαμικός φονταμενταλισμός στο μαλακό της υπογάστριο. Για να αποφύγει μια τέτοια εξέλιξη άλλωστε ο Βλαντιμίρ Πούτιν αντιμετώπισε τους Τσετσένους τρομοκράτες κατά την αρχή της προεδρικής του θητείας το 2000 ενώ ενεπλάκη στρατιωτικά και στην Συρία για τον ίδιο λόγο. Μάλιστα, η ανάγκη σταθερότητας στην περιοχή γίνεται ακόμα μεγαλύτερη πόσο μάλλον σήμερα που η Ουκρανία μπορεί ανά πάσα στιγμή να ξαναπάρει ″φωτιά″, αφού στην πράξη είναι διχοτομημένη.
Στην εξίσωση και οι Κούρδοι
Όσο οι Τούρκοι επιχειρούν την μεταφορά των Σύριων μαχητών στον Καύκασο, τόσο οι Ρώσοι θα ενισχύουν τις σχέσεις τους με τους Κούρδους. Η στρατηγική αυτή δεν είναι πρώτη φορά που θα τεθεί σε εφαρμογή. Κάτι αντίστοιχο είχαμε και τη δεκαετία του 1990 και του 2000. Οι Ρώσοι είχαν και έχουν πολύ καλές σχέσεις με τους Κούρδους όχι μόνο της Συρίας, αλλά του Ιράκ, της Τουρκίας, του Ιράν και του Ιράκ και του Ιράν, πράγμα που σημαίνει πως όταν χρειαστεί μπορεί να τους θέσουν απέναντι στην Τουρκία, ξυπνώντας στον Ερντογάν τον μεγάλο του εφιάλτη.
Γιατί όμως η Ρωσία δεν έχει παρέμβει ακόμα;
Σίγουρα η Ρωσία δεν νιώθει άνετα που η Τουρκία απειλεί με χάος το Νότιο Καύκασο, όμως για την ώρα, η αναταραχή εξυπηρετεί εν μέρει τα σχέδια της. Η τουρκική ″δίψα″ για φυσικούς πόρους και επέκταση, συμφέρει προσωρινά την Ρωσία, η οποία βλέπει την Άγκυρα να θέτει για ακόμη μια φορά σε κίνδυνο τα ενεργειακά συμφέροντα της Δύσης.
Το Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι πλούσιο σε κοιτάσματα φυσικού αερίου. Από το Αζερμπαϊτζάν περνάει ο αγωγός ΤΑΡ-ΤΑΝΑΡ ο οποίος είναι δυτικών συμφερόντων. Μάλιστα, το Αζερμπαϊτζάν ήταν η χώρα που πήρε τη μεγάλη απόφαση να διαφοροποιηθεί από τη ρωσική ενεργειακή πολιτική και να έρθει κοντά με τις ΗΠΑ και την ΕΕ.
Συνεπώς, μια τέτοιου είδους αναταραχή, που θα δημιουργούσε εμπόδια στην ομαλή ροή του φυσικού αερίου και κατ’ επέκταση θα ανέβαζε την τιμή του, θα οδηγούσε πολλές χώρες της Ευρώπης ξανά στην ρωσική αγκαλιά.
Μια επιδείνωση του πολέμου θα αναβάθμιζε τον ρόλο της Ρωσίας
Η περίπτωση της Συρίας, έχει αποδείξει περίτρανα άλλωστε, πως μόλις η Τουρκία κάνει λαίμαργες επιλογές, τα ρωσικά μαχητικά υπενθυμίζουν τα όρια της Άγκυρας. Η Αρμενία δεν μπορεί να προστατευτεί ακόμη από τη Ρωσία καθώς η Μόσχα χρησιμοποιεί την Τουρκία για να φθείρει τα δυτικά συμφέροντα. Η δυσκολία επέμβασης στην περιοχή από δυτική δύναμη, θα καταστήσει τη Ρωσία απαραίτητη για τη Δύση για να επέμβει και τελικά, να μπορεί να ζητήσει ανταλλάγματα. Παράλληλα, οι τιμές του φυσικού αερίου θα αυξάνονται και ο χειμώνας, πλησιάζει.
*Δημοσιεύτηκε στην ΑΞΙΑ του Σαββάτου
