Με συμφωνία στο κείμενο των συμπερασμάτων για την Τουρκία, την Ανατολική Μεσόγειο και την Λευκορωσία ολοκληρώθηκε η πρώτη μέρα της έκτακτης Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες, στις στις 2 παρά τέταρτο το πρωί.
Συγκεκριμένα μετά από δύο διακοπές για διαβουλεύσεις, τέσσερα προσχέδια συμπερασμάτων και μια εξαμερή διάσκεψη των ενδιαφερομένων μερών και συζητήσεις από τις 16:00 το απόγευμα της Πέμπτης μετά την αλλαγή της ροής της ατζέντας, οι 27 κατέληξαν σε ένα κείμενο συμπερασμάτων που ικανοποιεί τόσο την Κυπριακή όσο και την Ελληνική Δημοκρατία.
Aναλυτικά, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έκανε λόγο για εντατικές συζητήσεις στρατηγικής, ειδικά για την Ανατολική Μεσόγειο και την Τουρκία, μετά από ειδική προετοιμασία.
Ανακοίνωσε ότι η ΕΕ θέλει να δώσει την ευκαιρία στο διάλογο, αλλά ταυτόχρονα στέλνει το μήνυμα ότι αφενός παραμένει σταθερή στην υπεράσπιση των αρχών της, αφετέρου ότι μπορεί να προσφέρει μια θετική ατζέντα, αν και εφόσον η Τουρκία ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της.
πιπλέον ανακοίνωσε ότι η ΕΕ χαιρετίζει την έναρξη διαλόγου Ελλάδας – Τουρκίας και πως παραμένει πλήρως δεσμευμένη στην επίλυση του κυπριακού στο πλαίσιο των ΗΕ. Ακόμη σημείωσε την ιδέα για πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο, μεταξύ άλλων για τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών.
Το Συμβούλιο θα επανέλθει στο θέμα το Δεκέμβρη, κρίνοντας και αξιολογώντας την πορεία που θα πάρει η όλη κατάσταση.
Ακολούθως ο Πρόεδρος ανακοίνωσε ότι η ΕΕ είναι πλέον έτοιμη να επιβάλει κυρώσεις σε 40 άτομα από την Λευκορωσία που ευθύνονται για τη βία τη νοθεία και την καταστολή στη χώρα αυτή μετά τις παράτυπες εκλογές του Αυγούστου.
Από την πλευρά της η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, τόνισε ότι η ΕΕ επαναβεβαίωσε την αλληλεγγύη της με την Κύπρο και την Ελλάδα και “κανείς δεν μπορεί να μας χωρίσει”. Σημείωσε ότι για τις εντάσεις ευθύνονται οι παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις στην ΑΟΖ και ενώ χαιρέτισε το διάλογο με την Ελλάδα επέκρινε τη συνεχιζόμενη δράση της Τουρκίας στην ΑΟΖ. Η Πρόεδρος έκανε λόγο για ετοιμότητα της ΕΕ να λάβει μέτρα με εργαλειοθήκη “που θα μπορούσαμε να εφαρμόσουμε άμεσα”, αν η Τουρκία υπαναχωρήσει από τη δέσμευση για ειρηνική επίλυση των διαφορών.
Όπως τόνισε “δε θέλουμε όμως να συμβεί αυτό”, και αντέτεινε τη θετική ατζέντα με αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης και του εμπορίου, αλλά και την συνέχιση της συμφωνίας για το μεταναστευτικό.
Κληθείς να σχολιάσει τις συζητήσεις των ηγετών ο Πρόεδρος Μισέλ, έκανε λόγο για σημαντικό διάλογο που δείχνει ότι η ΕΕ παίρνει σοβαρά τις συνέπειες από τις εξελίξεις στην περιοχή. Σημείωσε ότι “συμφωνήσαμε σε διπλή προσέγγιση”, “υποστηρίζουμε την Ελλάδα και την Κύπρο”, σημείωσε και αναφέρθηκε στην προοπτική επανέναρξης συνομιλιών για το κυπριακό υπό τον ΟΗΕ εξηγώντας ότι η ΕΕ θα παρακολουθεί την κατάσταση και θα επιλέξει τη στάση της.
Σημείωσε ακόμα ότι είχε επαφές με την Τουρκία για να εξηγήσει την ευρωπαϊκή προσέγγιση, τις προηγούμενες εβδομάδες.
Η Πρόεδρος Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν έκανε λόγο για “2 εργαλειοθήκες” τονίζοντας ότι αυτή με τις κυρώσεις μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα και εναπόκειται τώρα στην Τουρκία να αποδείξει ότι τώρα θέλει τον εποικοδομητικό δρόμο μαζί μας.
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου επιβεβαίωσε ότι και οι καταχωρήσει ονομάτων για τις υφιστάμενες παραβιάσεις περιλαμβάνονται σε αυτή τη λογική με τις δυο εργαλειοθήκες.
Η διαφωνία της Ελλάδας
Η Ελλάδα είχε διαφωνήσει με το αρχικό σχέδιο, όσον αφορά τα σημεία που αναφέρονταν στην Τουρκία.
Μετά από διαβουλεύσεις και έκτακτη συνάντηση Μητσοτάκη, Αναστασιάδη, Μέρκελ και Μακρόν , με την παρουσία Μισέλ και Φον Βτερ Λάιεν, κατατέθηκε συμβιβαστική πρόταση από την Αθήνα με τα σημεία που ζητούσε να περιληφθούν στο κείμενο.
Αμέσως μετά το δείπνο των ηγετών, ο Σ. Μισέλ παρέδωσε στις αντιπροσωπείες των Κρατών Μελών νέο προσχέδιο συμπερασμάτων για την Τουρκία, πάνω στο οποίο έγιναν νέες συζητήσεις και διαβουλεύσεις.
Το νέο κείμενο βασίζονταν στα δύο προηγούμενα, προσθέτοντας την έντονη καταδίκη της ΕΕ για τις παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ, σημειώνει επίσης ότι η ΕΕ «είναι πλήρως δεσμευμένη στην επίλυση του κυπριακού», διατηρεί τη φράση για «χρήση όλων των μέσων» σε περίπτωση μονομερών ενεργειών της Τουρκίας, δεσμεύει το Συμβούλιο για αποφάσεις ως το Δεκέμβρη και περιλαμβάνει την ελληνική φράση για «οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών».
Η Ελληνική πρόταση
Η Ελληνική συμβιβαστική πρόταση σύμφωνα με το Real.gr ζητούσε να συμπεριληγθούν τα εξής στοιχεία:
– «η ΕΕ παραμένει δεσμευμένη στην δημιουργία περιβάλλοντος εμπιστοσύνης και ενός περιβάλλοντος συνεργασίας και κοινά επωφελούς συνεργασίας με την Τουρκία»
– «οι μονομερείς έρευνες για υδρογονάνθρακες πρέπει να τερματιστούν αμέσως»
– «όπως η Τουρκία δεσμευθεί στον διάλογο με καλή πίστη και απέχει από μονομερείς ενέργειες που θα έρθουν σε αντίθεση με τα συμφέροντα της ΕΕ και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα των Κρατών Μελών – κάτι το οποίο αποτελεί απόλυτη προϋπόθεση»
– «η ΕΕ καλοσωρίζει τα βήματα οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκία και την ανακοίνωση της επανέναρξης άμεσων διερευνητικών επαφών για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ των δύο κρατών, μέσω διαπραγματεύσεων και προσφυγής στο διεθνές δικαστήριο».
– «η ΕΕ επαναλαμβάνει πως μονομερείς ανακοινώσεις θαλάσσιων δικαιοδοσιών όπως στο χάρτη ‘mavi vatan’ δεν συνάδουν με το δίκαιο της θάλασσας και δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα για τρίτες χώρες».
Το αρχικό κείμενο που έδωσε ο Μισέλ
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές ο Πρόεδρος Μισέλ αρχικά μοίρασε στις αντιπροσωπείες ένα κείμενο που σε γενικές γραμμές εξέφραζε την αλληλεγγύη των «27» σε Ελλάδα και Κύπρο, περιελάμβανε την ένδειξη ότι η ΕΕ διαθέτει όλες τις επιλογές για σε περίπτωση υπαναχώρησης της Τουρκίας από τον διάλογο.
Το προσχέδιο ζητούσε τον άμεσο τερματισμό των παράνομων τουρκικών γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ και περιλαμβάνει αναφορά στην επικείμενη έναρξη διαπραγματεύσεων για την επίλυση του κυπριακού.
Αναλυτικά στο προσχέδιο που έχει δει το Real.gr καταγράφονταν τα εξής:
“Η ΕΕ έχει στρατηγικό ενδιαφέρον για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στη Μεσόγειο του Πάσχα και για την ανάπτυξη μιας συνεργασίας και αμοιβαία επωφελής σχέση με την Τουρκία. Όλες οι διαφορές πρέπει να επιλυθούν μέσω ειρηνικού διαλόγου και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει την πλήρη αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα και την Κύπρο, των οποίων τα κυριαρχικά δικαιώματα πρέπει να γίνονται σεβαστά. Η ΕΕ είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της για την προώθηση αυτών των στόχων”.
“Η ΕΕ χαιρετίζει τα πρόσφατα βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης από την Ελλάδα και την Τουρκία, καθώς και την ανακοίνωση ότι θα συνεχίσουν τις διερευνητικές συνομιλίες τους. Αυτές οι προσπάθειες πρέπει να συνεχιστούν και να διευρυνθούν”.
“Ταυτόχρονα, πρέπει να σταματήσουν οι παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Τουρκία να απέχει από μονομερείς δραστηριότητες εξερεύνησης υδρογονανθράκων σε αμφισβητούμενες θαλάσσιες περιοχές, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, και να αρχίσει διάλογο με στόχο την επίλυση όλων των θαλάσσιων διαφορών μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου”.
“Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υποστηρίζει την ταχεία επανάληψη των διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, για την επίτευξη συμφωνίας για την ίδρυση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα. Πρέπει επίσης να αντιμετωπιστούν ζητήματα μετανάστευσης, καθώς και κατανομή εσόδων από πόρους υδρογονανθράκων. Η ΕΕ είναι έτοιμη να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη στήριξη των διαπραγματεύσεων, μεταξύ άλλων διορίζοντας, μετά την επανάληψη (των συζητήσεων), έναν εκπρόσωπο στην αποστολή του ΟΗΕ”.
“Εφόσον διατηρηθούν εποικοδομητικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση ζητημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε:
– υποστήριξη και ενθάρρυνση της εμβάθυνσης των άμεσων συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας σε πολιτικό και τεχνικό επίπεδο ·
– να ξεκινήσει μια θετική πολιτική ατζέντα ΕΕ-Τουρκίας με ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης και τη διευκόλυνση του εμπορίου, τις επαφές μεταξύ ανθρώπων, τους διαλόγους υψηλού επιπέδου, τη συνεχιζόμενη συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης, σύμφωνα με τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί τον Πρόεδρό του, με την υποστήριξη του Προέδρου της Επιτροπής και του Υπάτου Εκπροσώπου να αναπτύξει πρόταση για την αναζωογόνηση της ατζέντας ΕΕ-Τουρκίας προς τούτο”.
“Τέλος, το EUCO καλεί για μια Πολυμερή Διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο και καλεί τον Ύπατο Εκπρόσωπο να ξεκινήσει συνομιλίες σχετικά με την οργάνωσή της. Λεπτομέρειες όπως η συμμετοχή, το πεδίο εφαρμογής και το χρονοδιάγραμμα θα πρέπει να συμφωνηθούν με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Η διάσκεψη θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ζητήματα για τα οποία απαιτείται πολυμερής λύση, συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας οριοθέτησης, της ασφάλειας, της ενέργειας, της μετανάστευσης και της οικονομικής συνεργασίας”.
Πέτσας: Γιατί δεν αποδεχθήκαμε το κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής
«Είναι μία σημαντική σύνοδος για τις ευρωτουρκικές σχέσεις και όχι μόνο, για όλες τις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ», τόνισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας μιλώντας στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων της ΕΡΤ1 για τις ενστάσεις της Ελλάδας όσον αφορά στο προσχέδιο θέσεων της Συνόδου Κορυφής, στις Βρυξέλλες.
«Ειδικά για το θέμα αυτό της ημερήσιας διάταξης που είναι ξανά η συζήτηση για το ποιον δρόμο ακολουθεί η Τουρκία που φαίνεται να ολισθαίνει μακριά από τη Δύση, το βασικό κείμενο που προτάθηκε ως πρώτη βάση συζήτησης δεν είναι αποδεκτό από την Ελλάδα. Και δεν είναι αποδεκτό γιατί δεν ήταν ισορροπημένο.
Χρειάζεται να οικοδομηθεί ένα σχέδιο συμπερασμάτων το οποίο θα έχει τουλάχιστον τέσσερις πυλώνες:
O πρώτος είναι φυσικά η έμπρακτη αλληλεγγύη απέναντι στην Ελλάδα και στην Κύπρο έναντι της τουρκικής προκλητικότητας.
Ο δεύτερος πυλώνας έχει να κάνει με την ΕΕ να καλεί την Τουρκία να σταματήσει αμέσως κάθε παράνομη εξορυκτική δραστηριότητα στην κυπριακή ΑΟΖ και φυσικά να τερματίσει τις υπόλοιπες προκλητικές τις ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι άλλοι δύο πυλώνες είναι αλληλένδετοι κι έχουν να κάνουν με το καρότο, όταν η Τουρκία επιδείξει με συνέπεια και συνέχεια ότι εννοεί την αποκλιμάκωση δηλαδή οποιαδήποτε βοήθεια μπορεί να παρασχεθεί στην Τουρκία στο πλαίσιο αυτό.
