Του Κυριάκου Δημάγγελου
«Ο εχθρός του εχθρού μου, είναι φίλος μου», συνήθιζαν να λένε οι εμπειρογνώμονες του State Department, όταν εξηγούσαν τους λόγους για τους οποίους κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Ουάσιγκτον στήριζε ανελεύθερα… πλην όμως αντικομουνιστικά καθεστώτα.
Σήμερα, μια αντίστοιχη εξήγηση, θα μπορούσαν να δώσουν οι πράκτορες της Μοσάντ ή της μυστικής υπηρεσίας πληροφοριών του βασιλιά Χαλίφα μπιν Ζαγέντ αλ Ναχαγιάν, αν καλούνταν να εξηγήσουν πως το Ισραήλ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα οδηγήθηκαν σε αυτή τη συμφωνία ειρήνης.
Κοινός στόχος η ανάσχεση του Ιράν
Όπως τα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, η Αμερική διαμόρφωνε συμμαχίες με μοναδικό στόχο την ανάσχεση της Σοβιετικής Ένωσης, έτσι και σήμερα στην Μέση Ανατολή, επιχειρείται να δημιουργηθεί υπό την αιγίδα του Ισραήλ ένας μεγάλος συνασπισμός ετερόκλητων δυνάμεων που συμφωνούν όμως στην ανάγκη να μπει φρένο στις επιδιώξεις του Ιράν.
Από το 2010 και έπειτα, η Τεχεράνη έχει μπει για τα καλά στο στόχαστρο τόσο των Χωρών του Κόλπου. Η αναθεωρητική πολιτική της Ισλαμικής Δημοκρατίας σε Συρία, Ιράκ και Υεμένη, έχει αντιμετωπιστεί από τις μοναρχίες ως μια προσπάθεια του Ιράν να τις αποσταθεροποιήσει, να περιορίσει την σφαίρα επιρροής τους στην ευρύτερη περιοχή, και τέλος να «πατήσει πόδι» στην αραβική χερσόνησο.
Τις ανησυχίες των χωρών του Κόλπου για την συμπεριφορά του Ιράν, συμμερίζεται σε μεγάλο βαθμό και το Ισραήλ. Δεν αποτελεί είδηση πως το Τελ Αβίβ εδώ και πολλά χρόνια βρίσκεται σε έναν ακήρυχτο πόλεμο με το Ιράν και σε έναν διακηρυγμένο πόλεμο με τους συμμάχους του στην περιοχή, δηλαδή την Χαμάς, την Χεζμπολάχ και τον Άσαντ-. Το 2018 μάλιστα, στο πρώτο δόγμα εθνικής ασφαλείας που εξέδωσε το Ισραήλ, το Ιράν παρουσιάστηκε ως η βασική απειλή για την εθνική ασφάλεια του Ισραήλ.
Γιατί όμως τώρα;
Ο χρόνος που επέλεξαν Ισραήλ και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να προχωρήσουν σε αυτή τη συμφωνία σχετίζεται με δυο γεγονότα.
Το πρώτο έχει να κάνει με τις αλλαγές που συντελούνται σε διεθνές επίπεδο και κυρίως με την σταδιακή απόσυρση των Αμερικανών από την περιοχή, κάτι που αλλάζει πλήρως τους κανόνες του παιχνιδιού, και δημιουργεί ένα κενό ασφαλείας σε κράτη όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία είχαν αφήσει στα χέρια των Αμερικανών την εθνική τους ασφάλεια.
Το δεύτερο έχει να κάνει με την ιρανική στρατηγική, η οποία το τελευταίο διάστημα, είχε γίνει πολύ επιθετική απέναντι στις Χώρες του Κόλπου, με αποκορύφωμα την επίθεση με πυραύλους στην Σαουδική Αραβία αλλά και την συνέχιση του εμφυλίου στην Υεμένη.
Κάπως έτσι, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, βλέποντας τους Αμερικανούς να «αποσύρονται» και τους Ιρανούς να «εκτραχύνονται», οδηγήθηκαν εσπευσμένα στην αγκαλιά της πιο ισχυρής στρατιωτικής δύναμης της Μέσης Ανατολής.
Συμφωνία ειρήνης ή πολεμικής προετοιμασίας;
Επισήμως, η συμφωνία Η.Α.Ε και Ισραήλ, επικεντρώνεται στους τομείς του τουρισμού, του εμπορίου, και της τεχνολογίας. Ωστόσο, το γεγονός πως οι δυο χώρες αποτελούν δυο από τους μεγαλύτερους αγοραστές αμερικανικών όπλων και με δεδομένη την αντιπαλότητα που έχουν απέναντι στο Ιράν, είναι δεδομένο πως η συμφωνία θα επεκταθεί και στον τομέα της ασφάλειας.
Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες του ισραηλινού τύπου, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, έχουν ήδη εκφράσει ενδιαφέρον για την για αγορά του περίφημου ισραηλινού συστήματος αεράμυνας «Σιδηρούν Θόλος», που θα θωράκιζε στο Άμπου Ντάμπι από τους ιρανικούς πυραύλους.
Την ίδια ώρα μάλιστα, πολλοί έμπειροι αναλυτές, υποστηρίζουν πως το δώρο του Ντόναλντ Τραμπ προς το Άμπου Ντάμπι, για την υπογραφή αυτής της συμφωνίας, θα είναι η απόκτηση αμερικανικών F-35 από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, κίνηση που όπως εκτιμούν θα προσφέρει μεγάλα πλεονεκτήματα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Η απάντηση του Ιράν
Για το Ιράν, η συμφωνία Ισραήλ και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, αποτελεί μια επιθετική ενέργεια.
«Να μην διανοηθούν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να αφήσουν το Ισραήλ να πατήσει πόδι στον Περσικό Κόλπο, γιατί τότε θα το μετανιώσουν ακριβά και θα το πληρώσουν ακόμα ακριβότερα», ανέφεραν σε ανακοίνωση τους οι Φρουροί της Επανάστασης, ενώ ο πρόεδρος της χώρας, Χασάν Ρουχανί επεσήμανε πως «αν η συμφωνία αυτή οδηγήσει στην επέκταση της ισραηλινής επιρροής στον Περσικό, τότε τα Η.Α.Ε θα θεωρηθούν υπεύθυνα, και η κατάσταση θα αντιμετωπιστεί με άλλο τρόπο».
Την ίδια ώρα όμως, η συμφωνία αυτή προσφέρει στο Ιράν και πολιτικά οφέλη, καθώς ενισχύει την εικόνα της Τεχεράνης, ως της μόνης δύναμης που διατηρεί ζωντανή την έννοια της αντίστασης απέναντι στο κράτος του Ισραήλ και στους Αμερικανούς. Δεν είναι τυχαίο πως πέρα από τα απειλητικά μηνύματα, η Τεχεράνη φρόντισε να «μιλήσει και στις καρδιές» των Μουσουλμάνων αναφέροντας μεταξύ άλλων πως «ο καταπιεσμένος λαός της Παλαιστίνης και όλος ο ελεύθερος κόσμος δεν πρόκειται ποτέ να ξεχάσει ότι τα Η.Α.Ε ήρθαν σε συμφωνία με το ισραηλινό καθεστώς που κατέχει παράνομα τα εδάφη της Παλαιστίνης ούτε φυσικά να τους συγχωρέσει για τα εγκλήματα τους».
Το Ιράν… δεν είναι Ιράκ
Σε άρθρο του στο περιοδικό Foreign Policy, με τίτλο «H πολιτική του Τραμπ απέναντι στο Ιράν είναι εγκεφαλικά νεκρή», ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Harvard, Stephen Walt επεσήμαινε πως η πολιτική της μέγιστης πίεσης προς το Ιράν έχει αποτύχει παταγωδώς, συστήνοντας στον πρόεδρο Τραμπ να αλλάξει την προσέγγιση του.
Πράγματι, το Ιράν έχει αποδείξει πως κυβερνάται από ένα καθεστώς το οποίο όταν βιώνει πίεση, έχει την ικανότητα να αντέχει τους κραδασμούς αλλά και το πολιτικό και στρατιωτικό «θράσος» να απαντά δυναμικά, μεταφέροντας το πεδίο της αντιπαράθεσης έξω από τα σύνορα του.
Αυτό είναι και το πιθανότερο σενάριο, αν δούμε το Ισραήλ, να επεκτείνει τις στρατιωτικές του δραστηριότητες στον περσικό κόλπο.
Υ.Γ Ένας πιθανός συνασπισμός δυνάμεων του σουνιτικού τόξου και του Ισραήλ, θεωρείται δεδομένο πως θα φέρει την Τεχεράνη πολύ κοντά στην Άγκυρα και την Μόσχα. Ας ελπίσουμε πως σε αυτό τον περιφερειακό ανταγωνισμό που δεν μπορούμε ούτε να κατανοήσουμε ούτε φυσικά να ακολουθήσουμε, η κυβέρνηση δεν θα τρέξει να δηλώσει πίστη στην μια ή στην άλλη πλευρά.
